✔️  گاهی اوقات در قرارداد بیع ،خریدار چکهایی را به فروشنده واحد آپارتمانی یا زمین موضوع معامله بابت تمام یا بخشی از ثمن معامله تسلیم میکند.و در ضمن قرارداد طی یک بند اینگونه شرط می شود که :                   
✅  چنانچه هریک از چکها در موعد مقرر پرداخت نشود و منتهی به صدور گواهی عدم پرداخت شود فروشنده حق فسخ معامله را خواهد داشت ، حال سوال اینجاست که آیا چنین شرطی صحیح است یا خیر و اینکه مدت اعمال حق فسخ از سوی فروشنده تا چه زمانی است؟

✔️  در این خصوص سه نظر و عقیده وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره میکنیم.                  

         1⃣   چنانچه در عقد بیع مدت اعمال خیار فسخ محرز و مشخص نشود موضوع مشمول ماده 401 قانون مدنی می باشد و با این وصف هم شرط و هم بیع باطل است. لذا اگر برای خیار فسخ مدت تعیین شود مثلا ده روز از تاریخ برگشت هر یک از چکها، در این صورت هم شرط و هم عقد صحیح است.                                                     

2⃣  این شرط به استناد ماده 10 قانون مدنی به منزله قرارداد خصوصی بوده و صحیح است.و فروشنده می تواند در مدت عرفی نسبت به اعمال حق فسخ اقدام کند و الا اثری بر این شرط مترتب نیست.

                                             
3⃣  اگر ابتدای مدت استفاده از شرط یا خیار فسخ ذکر نشده باشد ابتدای آن از تاریخ عقد بیع محسوب می شود یعنی زمان تنظیم قرارداد. چنانچه تاریخ تنظیم سند رسمی انتقال ملک در تاریخی پس از تاریخ سررسید چکها باشد ابتدای اعمال حق فسخ از زمان مراجعه به بانک و صدور گواهی عدم پرداخت و انتهای آن تاریخ تنظیم سند رسمی خواهد بود. لذا بنظر این گروه چنین شرطی صحیح است بر عکس نظر گروه اول.اما اگر تاریخ تنظیم سند قبل از سر رسید چکها باشد تاریخ اعمال خیار فسخ تاریخ سررسید چک خواهد بود.